راهنماي سفر تجاري و تفريحي به تركيه
با بخش سفر و گردشگري مجله اينترنتي بيست ستون همراه باشيد
آشنايي با زبان، فرهنگ و آداب و رسوم كشور تركيه
يكي از بهترين اقدامات قبل مسافرت خارجي، آشنايي با زبان، فرهنگ و آداب‌ورسوم كشور ميزبان است. مهم نيست كه هدف از سفر، گشت‌وگذار باشد يا تجارت، در هر حالتي شناخت بهتر از خلق‌وخو و سنت‌هاي مردم آن كشور بسيار مفيد و كاربردي است. در اين مقاله نگاهي كلي به زبان، فرهنگ و آداب‌ورسوم كشور تركيه خواهيم داشت. موارد ذكرشده صرفاً يك سري قاعده‌ي كلي هستند و به‌عنوان الگويي قطعي براي شناخت تك‌تك شهروندان تركيه محسوب نمي‌شوند.
آمار و موقعيت جغرافيايي
كشور تركيه در منطقه‌ي جنوب شرقي اروپا و جنوب غربي آسيا واقع‌شده (كشور تركيه در غرب تنگه‌ي بسفر از نظر جغرافيايي، اروپايي محسوب مي‌شود) و پايتخت آن شهر زيباي آنكارا است. مرزهاي تركيه در فاصله‌ي بين كشورهاي بلغارستان و گرجستان به درياي سياه و در حدفاصل كشورهاي يونان و سوريه به درياهاي مديترانه و اژه محدود مي‌شوند. آب‌وهواي تركيه در تابستان گرم و خشك و در زمستان سرد و مرطوب است. در سال 2004 جمعيت اين كشور 68893918 نفر تخمين زده‌شده كه 80 درصد آن را ترك‌ها و 20 درصد را نيز كردها تشكيل مي‌دهند. 99.8 درصد جمعيت اين كشور مسلمان (اكثراً اهل تسنن) و 0.2 درصد مسيحي و يهودي هستند. نوع حكومت كشور تركيه جمهوري دموكراتيك پارلماني است.
زبان‌هاي رايج
زبان رسمي كشور تركيه، تركي است و حدود 90 درصد از جمعيت اين كشور به اين زبان صحبت مي‌كنند. زبان‌هاي رايج ديگر عبارت‌اند از كردي كه توسط 6 درصد و عربي كه توسط 1.2 درصد از شهروندان مورداستفاده قرار مي‌گيرند. البته اين اقليت‌ها اكثراً به زبان تركي نيز كاملاً مسلط هستند. حدود 0.09 درصد از جمعيت تركيه به زبان‌هاي ديگري نيز صحبت مي‌كنند كه عبارت‌اند از: يوناني، ارمني، لادينو (يهودي اسپانيايي) و لاتين.
فرهنگ و آداب و رسوم اجتماعي
راهنماي سفر به تركيه
دين
عليرغم اينكه دولت تركيه خط‌مشي افراطي سكولار دارد. اكثريت مردم تركيه مسلمان هستند و به همين دليل بيشتر آداب‌ورسوم اجتماعي تركيه ريشه در تعاليم ديني و قوانين شرعي اسلام دارد. جلوه‌هاي زندگي اجتماعي مسلمانان ازجمله خواندن نماز جماعت در پنج نوبت به‌صورت روزانه در تمام شهرهاي تركيه به چشم مي‌خورد و اوقات شرعي در تمام روزنامه‌ها منتشر مي‌شوند. البته برخلاف قانون اسلام تعطيلات رسمي آخر هفته، روزهاي شنبه و يكشنبه هستند ولي بااين‌وجود بيشتر مردان كشور تركيه بعدازظهر جمعه كار خود را تعطيل كرده و به عبادت مي‌پردازند.
در ماه رمضان نيز همه‌ي مسلمانان تركيه روزه مي‌گيرند.
آداب و رسوم اجتماعي
راهنماي سفر به تركيه
آداب برخورد حضوري و احوال‌پرسي
برخورد حضوري با فشردن دست آغاز مي‌شود ولي در هنگام وداع دست دادن الزامي نيست هرچند انجام دادن آن نيز مشكلي ندارد و توهين‌آميز نيست. دوستان و خويشاوندان در هنگام ملاقات گونه‌هاي يكديگر را يك يا دو بار مي‌بوسند. جوان‌ترها در هنگام برخورد با افراد سالخورده با بوسيدن دست راست آن‌ها و گذاشتن پيشاني بر روي آن، اداي احترام مي‌كنند.
در هنگام ورود به يك اتاق اگر كسي متوجه شما نشد، بهتر است با سلام كردن و احوال‌پرسي با مسن‌ترين فرد حاضر ورود خود را اعلام كنيد. در مناسبت‌هاي رسمي احوال‌پرسي را با نزديك‌ترين شخص شروع كرده و بعد برخلاف جهت حركت عقربه‌هاي ساعت به سلام كردن و احوال‌پرسي با تك‌تك افراد حاضر در اتاق يا دور ميز بپردازيد.
در برخورد با افراد از كلمات عربي السلام عليكم كه در بين مسلمانان رايج است و يا عبارت نا سول سو نوز (حال شما چطور است؟) استفاده كنيد. عبارات ديگري ازجمله گون آي دون (صبح‌به‌خير)، اي يي گون لر (روز شما به خير) و يا مِمنون اولدوم (از ديدار شما خوشحال شدم) نيز گزينه‌هاي مناسبي براي شروع گفتگو هستند.
آداب هديه دادن
در روابط كاري و شخصي با مردم تركيه هديه دادن مرسوم نيست و آن‌ها در مراحل اوليه‌ي آشنايي با اقداماتي مثل دعوت به صرف شام و يا بازديد از مناطق ديدني، احترام و توجه خود را نشان مي‌دهند. البته اگر به آن‌ها هديه‌اي بدهيد آن را با روي خوش قبول مي‌كنند و به همين دليل همراه بردن سوغاتي‌هاي مرسوم در كشور خودتان به تركيه چندان فكر بدي نيست. در انتخاب هديه، مسلمان بودن مردم تركيه را فراموش نكنيد.
تنها مناسبتي كه در آن هديه دادن ضروري و الزامي است، دعوت شدن به صرف شام در خانه‌ي يك شهروند تركيه است. معمول‌ترين هديه‌ها در اين زمان، شيريني (به‌خصوص باقلوا) و وسايل تزييني كوچك منزل هستند. بردن گل زياد مرسوم نيست مگر در موقعيت‌هاي خاص. اگر ميزبان كودكان خردسال دارد، بردن شكلات‌هاي گران‌قيمت مشهور خالي از لطف نيست.
آداب صرف شام
در تركيه بيشتر مناسبت‌هاي تجاري در رستوران برگزار مي‌شوند. مردم تركيه از غذاي خوب لذت مي‌برند و غذا خوردن مي‌تواند زمينه‌ساز محيطي دوستانه براي گفتگوهاي كاري باشد.
سنت‌هاي مهمان‌نوازي تركيه هميشه ميزبان را مكلف به پرداخت صورتحساب مي‌كند و پيشنهاد تقسيم هزينه‌ي غذا كاري عجيب و توهين‌آميز محسوب مي‌شود. البته پيشنهاد پرداخت كامل صورتحساب از جانب شما به‌عنوان مهمان مؤدبانه است ولي مطمئناً هيچ‌گاه عملي نخواهد شد. بهترين واكنش، قدرداني صميمانه و دعوت متقابل ميزبان به صرف شام براي روزهاي آينده است. اگر تصميم به اين كار گرفتيد حتماً پيش از آن با مدير رستوران هماهنگ كنيد كه به‌هيچ‌عنوان مبلغ صورتحساب دفعه‌ي بعد را از مهمان شما قبول نكند.
در وعده‌هاي عصرانه ممكن است كمي نوشيدني الكلي نيز صرف شود كه معمولاً نوشابه‌ي محلي تركيه به نام raký (راكي) است. در اين وعده‌ها غذاي اصلي ماهي يا گوشت قرمز است كه به همراه سالاد و نان سرو مي‌شود.
مردم تركيه معمولاً در حين غذا خوردن و در فاصله‌ي بين مرحله‌هاي مختلف غذا، سيگار مي‌كشند و با صرف مقداري نوشيدني خود را براي مرحله بعد آماده مي‌كنند. در پايان شام معمولاً چاي يا قهوه‌ي ترك سرو مي‌شود. قهوه ترك طعم خاصي دارد و يك‌بار امتحان آن خالي از لطف نيست و البته آداب خاصي دارد. قهوه‌ي ترك را بايد ابتدا را مزه كرد و بعد با جرعه‌هاي كوچك نوشيد. در ضمن فنجان قهوه نبايد كاملاً خالي شود چراكه ته آن پر از پودر قهوه است و طعم زننده‌اي دارد.
آداب و رسوم تجارت
راهنماي سفر به تركيه
آداب روابط دوستانه و ملاقات حضوري
تجار تركيه ترجيح مي‌دهند كه با افراد شناخته‌شده و مورداحترام معامله كنند؛ بنابراين قبل از شروع كسب‌وكار، بهتر است زمان كافي براي آشنايي بيشتر و برقراري رابطه‌ي دوستانه با آن‌ها صرف كنيد. رابطه‌ي دوستانه مي‌تواند در دفتر كار، در حين صرف غذا و يا در يك تفريح گروهي شكل بگيرد. رعايت ادب و نزاكت در تمام مراحل تجارت الزامي است.
برخلاف بيشتر مليت‌ها، تجار تركيه زياد به رعايت حربم خصوصي احتياج ندارند و در حين ملاقات با آن‌ها مي‌توانيد دوستانه و راحت رفتار كنيد. پشيمان شدن از معامله و عوض كردن مداوم شرايط مي‌تواند رابطه‌ي دوستي شما را با تجار تركيه خدشه‌دار كند.
تجار تركيه معمولاً گفتگوهاي كاري را با احتياط و بدون شتاب و همين‌طور به همراه انبوهي از سؤال‌هايي كه بعضاً بي‌ربط به نظر مي‌رسند، آغاز مي‌كنند. بي‌توجهي به اين مقدمات و اصرار براي پرداختن به موضوع اصلي بي‌ادبانه و توهين‌آميز تلقي مي‌شود. در جريان اين گفتگوها جويا شدن احوال خانواده و كودكان طرف معامله، تأثير خوبي بر او دارد.
مردم تركيه به كشورشان افتخار مي‌كنند و هرگونه سؤالي در مورد فرهنگ و تاريخ تركيه باعث خوشحالي آن‌ها مي‌شود. البته مسائل سياسي خط قرمز اين گفتگوها محسوب مي‌شوند. بيشتر مردان تركيه علاقه زيادي به فوتبال دارند. تيم‌هاي گالاتاسراي، بشيك تاش و فنرباغچه محبوب‌ترين تيم‌هاي فوتبال تركيه هستند و صحبت كردن در مورد آن‌ها يكي از بهترين راه‌هاي آغاز رابطه‌ي دوستي با اهالي كشور تركيه است.
بعد از محكم شدن رابطه دوستي، برقراري ارتباط كاري مستقيم بسيار آسان مي‌شود. در زمان گفتگو در مورد كسب‌وكار، تمام مدت مستقيماً به‌چشم‌هاي مخاطب نگاه كنيد چراكه اهالي تركيه اين كار نشانه‌اي از صداقت و خلوص نيت مي‌دانند.
آداب جلسات كاري
براي برگزاري جلسات كاري با تجار تركيه، بهتر است يك يا دو هفته زودتر از آن‌ها وقت ملاقات بگيريد. اين كار ترجيحاً با تماس تلفني انجام مي‌شود. تعطيلات و مسافرت‌هاي تفريحي مردم تركيه معمولاً در ماه‌هاي تير و مرداد انجام مي‌شود به همين دليل اين بازه زماني وقت مناسبي براي برگزاري جلسات كاري نيست. علاوه بر اين ماه رمضان نيز زمان مناسبي را يك جلسه‌ي كاري محسوب نمي‌شود.
تجار تركيه از طرف قرارداد خود انتظار وقت‌شناسي دارند ولي بااين‌وجود خودشان ممكن است كمي دير در قرارهاي كاري حاضر شوند. به دلايلي كه در قسمت قبل گفته شد اولين جلسه كاري معمولاً رسمي نيست و در آن به مسائل حاشيه‌اي پرداخته مي‌شود. در تمام جلسات، نسخه ترجمه‌شده‌ي مدارك كتبي موردنياز را به زبان‌هاي تركي و انگليسي به همراه داشته باشيد. استفاده از امكانات صوتي و تصويري براي ارائه‌ي پيشنهاد كاري، شانس عقد قرارداد را افزايش مي‌دهد.
آداب مذاكرات كاري
براي عقد يك قرارداد تجاري با تجار تركيه دو شرط الزامي وجود دارد، توانايي برقراري ارتباط دوستانه و قابليت ارائه‌ي روان و قابل‌درك پيشنهاد كاري. در تركيه، تجارت يك مسئله‌ي شخصي است. البته تأسيس شركت‌هاي عظيم چندمليتي و افزايش روابط بين‌المللي تجار، كمي اين وضعيت را تغيير داده است ولي هنوز بسياري از كسب‌وكارها به‌صورت خانوادگي اداره مي‌شود و رويه‌ي اصلي آن‌ها براي عقد قراردادهاي تجاري، شناخت و اعتماد كامل و همين‌طور صميمت و راحت بودن با طرف قرارداد است. اگر به هر دليلي يك تاجر ترك به صداقت شما شك كند ديگر قراردادي در كار نخواهد بود.
به دلايل ذكرشده، برقراري رابطه‌ي دوستانه با تجار تركيه، اهميت حياتي براي كسب‌وكار با آن‌ها دارد و به همين دليل در اولين جلسه‌ي كاري به هر قيمتي بايد تأثير رواني خوبي بر طرف مقابل بگذاريد. تنها در اين صورت مي‌توانيد به برقراري يك رابطه تجاري مفيد، اميدوار باشيد. تجار تركيه بسيار ريزبين و هوشمند هستند به همين دليل براي برقراري يك رابطه‌ي كاري موفق، علاوه بر داشتن رفتار دوستانه، قرارداد پيشنهادي به آن‌ها نيز بايد متضمن سود طرفين باشد.
روند تصميم‌گيري تجار تركيه معمولاً زمان زيادي مي‌برد. به‌طورمعمول جلسات كاري اوليه با حضور مديران سطح پايين شركت‌ها و يا اعضاي جوان‌تر خانواده انجام مي‌شود و زماني كه صداقت و حسن نيت شما به اثبات رسيد، تصميم‌گيرنده‌هاي اصلي با شما ملاقات مي‌كنند و درنهايت، عقد قرارداد نهايي با حضور مهم‌ترين فرد در شركت يا خانواده انجام خواهد شد.
در جريان مذاكرات كاري معمولاً تجار تركيه براي ارزيابي واكنش شما شرايط غيرمنصفانه‌اي مطرح مي‌كنند و عكس‌العمل شما مي‌تواند در شرايط نهايي قرارداد تأثير منفي و يا مثبت داشته باشد. اگر با اين شرايط با ملايمت برخورد كنيد نشان از ضعيف بودن موضع شما دارد و اگر صريحاً مخالفت كنيد درنهايت با تأخير بسيار و با قبول كردن شرايط اوليه، اين‌طور وانمود مي‌كنند كه آن‌ها به شما امتياز داده‌اند. موفقيت در اين مرحله فقط به مهارت شما در تجارت بستگي دارد.
هيچ‌گاه براي تجار تركيه محدوديت زماني تعيين نكنيد. چنين اقداماتي مي‌تواند به شكست مذاكرات منجر شود. براي دادوستد با مردم تركيه بايد صبور باشيد. در معامله با تجار تركيه فقط به دنبال سود مادي نباشيد. داشتن رابطه كاري با آن‌ها مي‌تواند پيامدهاي خوبي مثل استفاده از نفوذ محلي آن‌ها، كسب اعتبار و نام نيك در بين ساير تجار و مزايايي از اين قبيل داشته باشد
آداب لباس پوشيدن در مناسبت‌هاي كاري
محيط تجاري تركيه بسيار رسمي است و در مناسبت‌هاي كاري حتماً بايد از كت‌وشلوار و كراوات استفاده شود. خانم‌ها نيز به همين ترتيب بايد در انتخاب لباس براي جلسات كاري دقت و سليقه‌ي حرفه‌اي نشان دهند.
تابستان تركيه به‌خصوص در شهرهاي استانبول، ازمير و آنكارا بسيار گرم و مرطوب است. به همين دليل در اين فصل پوشيدن يك پيراهن و شلوار پارچه‌اي به همراه كراوات مي‌تواند به‌عنوان لباس رسمي محسوب شود.
در شهرهاي شرق تركيه مردان و زنان بايد در انتخاب لباس دقت بيشتري به خرج دهند. معمولاً در اين نواحي به زنان توصيه مي‌شود كه از پوشيدن لباس‌هاي تنگ، كوتاه و يا بدون آستين خودداري كنند و مردها نيز نبايد از شلوارك استفاده كنند.
آداب استفاده از نام اشخاص
در تركيه براي مخاطب قرار دادن مردان از نام كوچك به همراه كلمه‌ي بيگ و براي زنان نام كوچك به همراه كلمه‌ي حانوم استفاده مي‌شود.
القاب رسمي و حرفه‌اي هميشه همراه با نام كوچك استفاده مي‌شوند مانند دكتر، پروفسور، آووكات (وكيل)، موهنديس (مهندس). در ادارات و شركت‌هاي تجاري، كاركنان ارشد و مديران با عنوان شغلي خطاب مي‌شوند مثلاً مودور بيگ (آقاي مدير).
يكي از رايج‌ترين اصلاحات در محاوره‌ي روزمره‌ي اهالي تركيه، كلمه افنديم (آقا) است. اين كلمه همه‌جا شنيده مي‌شود و يك اصطلاح مؤدبانه براي مخاطب قرار دادن غريبه‌ها محسوب مي‌شود.
آداب ردوبدل كردن كارت ويزيت
در تركيه دادن كارت ويزيت به ديگران تشريفات خاصي ندارد ولي براي دادن آن حتماً بايد از دودست استفاده كرد. در جلسات كاري به‌محض ورود مي‌توانيد كارت ويزيت خود را به حاضران بدهيد. حتماً مشخصات خود را به زبان تركي بر پشت كارت درج كنيد. اين كار الزامي نيست ولي تأثير خوبي بر طرف مقابل دارد. تجار ترك فقط در صورتي كارت ويزيتشان را به شما مي‌دهند كه واقعاً به برقراري ارتباط كاري تمايل داشته باشند.
منبع: www.bistsotoon.com